Risico's en beheermaatregelen

Zoals hiervoor aangegeven dienen risico's en beheermaatregelen in onderlinge samenhang te worden bezien. Dit gebeurt in Amstelveen middels het door de jaren heen ontwikkelde duurzame financiële beleid dat de volgende pijlers kent:

1. Een goed functionerende planning en control-cyclus (meerjarige budgettaire kaderstelling en sturing);
2. Een adequaat activabeleid met daarin duurzame instandhouding van gemeentelijke bezittingen;
3. Een betrouwbare bedrijfsvoering;
4. Een adequaat risicobeleid en het aanwezig zijn en in standhouden van voldoende weerstandcapaciteit.

1. Meerjarige budgettaire kaderstelling en sturing
Amstelveen werkt vanuit een meerjarige visie en begroting waardoor structurele maatregelen kunnen worden geëffectueerd en indien nodig interim- of faseringsmaatregelen kunnen worden genomen zodat een zorgvuldige en afgewogen beleidsimplementering kan plaatsvinden. Dit krijgt onder meer vorm via de jaarlijkse begroting en rekening. In de Perspectiefnota worden de actuele meerjarige ontwikkelingen intern en extern (macro economische ontwikkelingen en de invloed daarvan op Amstelveen) geschetst die van belang zijn voor bestuurlijke (bij)sturing. Indien daar aanleiding toe is dan wordt het bestuur separaat geïnformeerd.

2. Duurzame instandhouding
Het waarborgen van de duurzame instandhouding van de Amstelveense (fysieke) infrastructuur en voorzieningen op langere termijn is een belangrijke pijler van het gemeentelijk (financieel) beleid. De essentie van dit beleid is met de volgende samenhangende lijnen te duiden:

• Op basis van rationele meerjarige onderhoud beheerplannen hebben de meerjarenramingen toereikende structurele budgetten voor de instandhouding van de bestaande fysieke infrastructuur (gemeentelijke gebouwen inclusief onderwijs, wegen, groen en sportvelden). Hiermee is een belangrijk risico voor gemeenten, namelijk het sluipender wijze ontstaan van onderhoudsachterstanden, ingedamd;
• De beschikbare middelen worden zo effectief en efficiënt mogelijk ingezet. De optimalisering van de werkwijze en afstemming via een integraal uitvoeringsprogramma infra-werken vervult daarin een wezenlijke rol;
• De achterliggende jaren hebben we een bijstelling van het financieel beleid ingezet, waarmee we anticiperen op het opdrogen van de stroom van grondexploitaties en het gaandeweg ouder worden van de bestaande wijken en voorzieningen. Ook afwegingen om bij grondexploitaties de inhoudelijke invulling zwaarder te laten wegen en opbrengstmaximalisatie minder leidend te laten zijn beperken de (potentiële) inkomstenstroom. Deze ontwikkelingen vragen een koerswijziging op basis van een lange termijnvisie om het hoge Amstelveense voorzieningenniveau duurzaam betaalbaar in stand te houden. De achterliggende jaren is een aanzet gegeven met de instelling van een reserve “ sparen vooraf ” met een bijbehorende structurele dotatie van € 4 miljoen in 2018/19 en structureel € 3 miljoen vanaf 2020.
• In de Perspectiefnota 2020 is de urgentie gesignaleerd van een bredere en fundamentelere bezinning op een toekomstvast financieel beleid. We bereiken de grenzen van de spankracht van de huidige systematiek. De nog openstaande ambities van het College Uitvoeringsprogramma, inclusief investeren in de organisatie, overstijgen de beschikbare middelen. Naast een oplopende beheeropgave dienen zich ontwikkelvragen aan. Die betreffen echter geen uitleggebieden, maar binnenstedelijke herontwikkeling, veelal op locaties die niet in bezit zijn van de gemeente. Dat heeft een geheel andere financiële impact (verdienmodellen, bovenwijkse voorzieningen) en vraagt nader onderzoek en visievorming. In samenhang hiermee starten wij tevens een traject begrotingsdoorlichting om in beeld te brengen welke mogelijkheden tot herijking van beleid er zijn en hoe binnen de bestaande begrotingskaders financiële ruimte vrijgemaakt kan worden (“oud voor nieuw”).

De verdere uitwerking van de duurzame instandhouding staat centraal in paragraaf “Onderhoud kapitaalgoederen”.

3. Bedrijfsvoering
Het ambtelijk management is binnen bestuurlijk vastgestelde kaders verantwoordelijk voor de bedrijfsvoering. Dit betekent dat het management, binnen deze kaders, bepaalt hoe de bestuurlijk vastgestelde resultaten en prestaties worden gerealiseerd. Risicomanagement is binnen de bedrijfsvoering daarom een belangrijk onderwerp. Het is de verantwoordelijkheid van elke manager om de belangrijke risico's op zijn/haar werkterrein te duiden en aan te geven welke beheermaatregelen zijn/kunnen worden getroffen (vermijden, verzekeren, afdekken). Daarnaast worden actuele ontwikkelingen van de grote thema’s die hieronder in de paragraaf risico’s zijn beschreven ook op centraal niveau gemonitord.

Doorontwikkeling van de ambtelijke organisatie heeft prioriteit, teneinde in de toekomst te kunnen blijven voldoen aan de vraagstellingen vanuit bestuur en samenleving in een veranderde en veranderende omgeving. Dit komt uitvoeriger aan de orde in de paragraaf “bedrijfsvoering”.

De voorliggende begroting houdt, conform de Perspectiefnota 2020, rekening met incidentele en structurele bijdragen van de gemeente Aalsmeer in investeringen in de organisatie. De afgelopen maanden hebben wij veelvuldig overleg gevoerd met Aalsmeer over de noodzakelijke investeringen in ICT en digitalisering van de AA-organisatie en de bijdragen daarvoor in de meerjarenbegrotingen van Aalsmeer en Amstelveen. Helaas is het niet gelukt om daarover tot overeenstemming te komen. Aalsmeer is niet bereid om structureel dan wel incidenteel bij te dragen aan de noodzakelijke investeringen in de ICT en digitalisering op basis van de huidige verdeelsleutel Amstelveen 75% en Aalsmeer 25%. Dat betekent dat een zakelijk geschil is ontstaan tussen beide gemeenten. In verband hiermee zullen wij, samen met de gebruikelijke rapportage over de uitkomsten van de septembercirculaire en de toedeling van de bijstandsgelden (BUIG), aanvullende voorstellen voorleggen voor de Amstelveense begroting 2020.

4. Risicomanagement
In de perspectiefnota 2020 wordt in bijlage 6 een andere wijze van omgaan met risico's beschreven. Meer gestructureerd, maar ook meer geïntensiveerd. Toegezegd is dat de uitwerking inclusief het middelenbeslag dat daarmee samenhangt uiterlijk bij de Programmabegroting 2020 aan de gemeenteraad wordt aangeboden. Deze uitwerking staat verwoord in de tweede tijdvakrapportage die in dezelfde raad wordt behandeld als deze programmabegroting.

5. Risicobeleid
De risico’s zijn onderverdeeld in:

• Normale bedrijfsrisico’s;
• Financiële verhouding en decentralisaties;
• Grondexploitaties;
• Mobiliteit.

Deze vier onderdelen worden hierna beschreven en afgesloten met een overzicht van de incidenteel benodigde weerstandscapaciteit (resumé risicoprofiel).